KH. Zaenal Mutaqin (Mama Iking) |
Ku Dhipa Galuh Purba
ANU mindeng mépélingan sangkan
ngaraketkeun tali silaturahmi nyatana para ustad, ajengan, atawa kiai.
Pangpangna mah ngaliwatan ceramah, boh sacara lisan atawa tinulis. Nepi ka
kiwari, pangpangna di pilemburan, para ustad jeung kiai salawasna jadi deugdeug
tanjeuran pikeun masarakat di sabudeureunna. Malah masih aya anu milih leumpang
maké gamparan. Bisa jadi maké gamparan téh ngarah leumpangna antaré. Ku kituna
bisa ngaroris kaayaan umat, sakurang-kurangna anu matuh di sabudeureunana, boh
aya nu gering atawa keur meujeuhna nandangan pasualan nu beurat. Jiad ajengan téa
atuh lain bantrak-bantrakeun, siga anu dilalakonkeun dina carpon “Jiad Ajengan”
karya Haji Usep Romli, anu saterusna dijieun judul buku kumpulan carpon taun 1993.
Ras
inget ka lembur, écésna Kampung Simpar, Désa Panjalu, Kacamatan Panjalu, Ciamis.
Katelahna Mama Iking. Aya ogé nu sok nyauran Mama Ajengan atawa Mama Kiai. Kabéhanana
ogé bener, sanaos ari nami aslina mah KH. Zaenal Muraqin. Ti mimiti inget kumelendang
di alam dunya nepi ka umur 15 taun, mindeng pisan nyaksian Mama anu mapah antaré
bari némbongkeun pamulu nu hégar marahmay.
“Assalammu’alaikum...
badé angkat ka mana, Mama?” aya tatanggana nu nanya.
“Wa’alaikum
salam. Éta rék ka kulon. Kumaha kulawarga saréhat?” waler Mama, bari
ngarandeg kalayan malik nanya.
“Alhamdulillah,
Mama. Nanging murangkalih anu bungsu mah nuju teu damang, kamari huhujanan...”
“Aéh,
aéh, pariksa ka puskesmas atuh. Sok ku Mama didu’akeun sing buru-buru cageur
nya...”
“Hatur
nuhun pisan, Mama,”
“Ké,
ari Si Ujang kunaon tara ngaji geus aya kana lima poéna?” taros Mama, anu mémang
sadidintenna sok ngawuruk ngaji. Méh sakur barudak di lembur, dialajar ngaji ka
Mama, kaasup kuring. Satungtung barudak di lembur diajar ngaji, tacan kungsi
aya anu dipénta bayaran. Éstuning haratis. Yakin pisan, Mama ngawuruk ngaji
saukur miharep karidoan Alloh SWT. Iwal ti éta, kuring mah mindeng pisan ngiring
neda di bumina. Jaba sababaraha kali nyolong
jambu nu Mama. Sanajan katohiyan, tapi da henteu dikukumaha.
Mama
sok ngageunggeureuhkeun ka budak pantaran kuring anu mumul atawa ngedul diajar
ngaji. Kuring mah puguh deui, kaasup rékor masalah diseuseulan ku Mama. Boh alatan
ngedul ngaji, ngaganggu babaturan, atawa cunihin ka santriwati dina waktuna diajar
ngaji. Ampir saban malem Senén, pasti wé bakal diseuseulan, lantaran malem
Mingguna bolos ngaji alatan lalajo film ka misbar THR Panjalu. “Bebel téh, si!
Dasar jurig film!” kitu cenah. Tara bisa nyarita nanaon lamun nuju diseuseulan
ku Mama. Melenguk tungkul wé. Teu kumawani neuteup rarayna ogé. Babaturan anu
kasebutna harak kabina-bina ogé, diseuseulan ku Mama mah ngeleper.
Bréh baé udaganana
téh éstuning lain pikeun unak-anik kadunyaan. Mama hayang népakeun élmuna,
sangkan barudak bisa ngaji, anu ka dituna miharep sakur barudak jadi jalma anu
saroléh.
Sapopoéna Mama
molah kebon, nyawah, melak lauk, jeung sajabana. Malah balong Mama ogé kalintang
mangpaat pikeun masarakat sabudeureunana. Lantaran harita mah tacan pati usum sabangsaning
mesin cai, anu ngalantarankeun Mama asruk-asrukan néangan hulu cai anu jauhna rada
lumayan. Tina sirah cai éta, Mama sarta nyieun saluran cai tug nepi ka bisa ngocor
ka lembur. Caina canémbrang hérang, ngocor dina pancuran luhureun balong.
Palebah kokocoran cai, Mama nyieun bagbagan tina kai, sarta sakurilingna dipindingan
ku awi jeung karung. Atuh éta cai téh digunakeun ku masarakat, ti mimiti anu
kukumbah, nyeuseuh, tug nepi ka mandi. Mangkaning harita mah masih kénéh
loba anu tacan barogaeun kamar mandi. Sakur
anu ngagunakeun éta cai, taya anu dipénta sumbangan. Sasaha ogé dimeunangkeun beberesih
di dinya, kalayan henteu diwajibkeun ménta idin heula ka Mama.
Mama
henteu jadi aparat pamaréntahan jeung tara milu icikibung dina kagiatan politik.
Bujeng hingga milu ngurus partéy, dalah jadi Ketua RT ogé moal kersaeun. Nepi
ka ayeuna, kuring teu apal partéy naon anu sok dicoblos ku Mama dina mangsana Pemilu,
sabab dina saban ceramah ogé Mama tara nyabit-nyabit partéy. Jajauheun
mangaruhan masarakat pikeun nyoblos salahsahiji partéy. Jajauheun mangaruhan
masarakat pikeun mikangéwa ka golongan mana waé. Sakainget kuring, masjid Mama tacan
kungsi dipaké kagiatan anu patula-patali jeung partéy. Kilang kitu, lain
hartina Mama golput. Lamun pemilu, Mama tetep nyoblos, tapi sasaha ogétaya nu apaleun
kana naon rupa anu dicoblos ku Mama. Apan susulukna Pemilu téh: langsung, umum,
bébas, jeung rasiah.
Lamun
aya nu rék nepungan mama, boh konsultasi pasualan pribadi atawa naon baé, kari sumping
ka bumina. Ketrok pantona sarta ngucapkeun salam. Upama Mama kaleresan nuju aya
di bumi, tangtu moal hararésé. Tamu nu kumaha baé jeung urang mana baé, sok
ditampi ku Mama. Malah sakainget kuring, wanci tengah peuting ogé Mama tara
nampik tamu, komo anu dianggap penting pisan mah.
Ah,
loba kénéh lalakon Mama anu masih kénéh tingsariak dina kongkolak mata panon
jeung mata haté. Tapi, cag heula dugi ka dieu. InsyaAlloh, engké urang
tuluykeun deui. Mama Iking, atanapi KH. I. Zaenal Mutaqin bin KH. Mukhtar,
lahir di Ciamis taun 1918, kalayan ngantunkeun di Ciamis, poé Saptu, 25 Juni
2016, mareng jeung poé ka-20 Bulan Suci Ramadhan, 1437 H. Tangtos sareng mugia diperenahkeun
di tempat nu pangmulyana mungguhing Allah SWT, aamiin yaa rab...***
Komentar