Carita Pondok Sunda: Sapanjang Jajap Ratna




Ku Dhipa Galuh Purba

ATUDA Ratna anu teu sabaran tĂ©a mah. Cacak upama henteu maksa hayang mulang ka Cianjur, kawasna moal nepi ka kudu ngalaman balangsak di satengahing lalakon. Mangkaning kaayaan wanci geus liwat mangsa tengah peuting. Kaayaan tiis jempling, da kandaraan geus langka nu lalar-liwat. KĂ©tang, sanajan loba kandaraan ogĂ©, da pamohalan aya nu  bisa dipuntangan tulung barina ogĂ©. Anu diarep-arep mah taya deui iwal ti susuganan aya kĂ©nĂ©h tukang tambal ban anu muka.

Geus ampir sakilo méter nyurung motor, tacan manggih kios-kios acan. Maksud téh hayang reureuh heula bari udud jeung ngopi, sakalian nanyakeun tukang nambal ban téa. Upama sakira-kirana geus pamohalan aya anu muka mah, moal kapalang rék milu ngadagoan beurang sakalian. Ratna ogé kapaksa leumpang, kéncaeun kuring, kalayan teu lésot muntang kana cangkéng.

            “CapĂ©, A?” sora Ratna meupeus simpĂ©.        

“Henteu, tenang baĂ©. Ratna capĂ©?” tĂ©mbal tĂ©h, malik nanya.

            “Raos kĂ©nĂ©h mapah, da numpak motor baĂ© tatadi, cangkeul...” teu kebat nyaritana, pĂ©dah aya mobil anu nyebrut ti beulah hareup. Lampuna mani nyebrot kana beungeut, sĂ©rab. Kuring ngarĂ©rĂ©t sabĂ©ngbatan ka Ratna. BrĂ©h, paroman Ratna anu semu nyidem kahanjelu; teu luyu jeung anu dikedalkeunana. Enya, tangtuna ogĂ© Ratna ngarasa kaduhung dumĂ©h mamaksa ngajak mulang. Tapi lamun henteu balik, kumaha teuing pibalukareunana.

            “Ieu tĂ©h daĂ©rah naon, Rat?” pangangguran nanya tĂ©h, bari jeung mĂ©mang henteu apal deuih.

            “Duka. Tagog Apu, kitu?” tĂ©mbalna. Kawasna mah Ratna ogĂ© henteu pati apaleun.

            “Tagog Apu? SanĂ©s Cipatat  ieu tĂ©h?”

“Ah, duka teuing, da sanaos sering ngalangkung ogĂ©, tara turas-taros...” tĂ©mbalna, bangun anu hayang mĂ©ngkolkeun jejer wangkongan. Enya, barina ogĂ© naon pentingna madungdengkeun ngaran wewengkon? Wartawan lain. Nu Ă©cĂ©s mah dina jalan anu simpĂ©, mudun, tur pĂ©pĂ©ngkolan. Untung kĂ©nĂ©h henteu nanjak, sanajan upama bisa nawar mah bocor ban tĂ©h mending di Padalarang atawa Ciburuy kĂ©nĂ©h, ngarah henteu keueung teuing. Atawa sakurang-kurangna di wewengkon nu masih kĂ©nĂ©h ramĂ© ku nu daragang peuyeum jeung rupaning arca sasatoan.

            “KĂ©, sakedap deui ogĂ© di payun bakal aya anu aricalan peuyeum deui...” Ratna siga anu bisa ngabadĂ© kereteg kuring. KĂ©tang, kabeneran paling ogĂ©, dumĂ©h samar-samar katingali aya anu caraang, kurang-leuwih limaratus mĂ©ter deui.

            “Muhun, mudah-mudahan baĂ© aya tukang tambal ban...” cekĂ©ng tĂ©h, sakalian ngabeberah Ratna, kaasup ngabeberah diri sorangan.

            Warung ngajajar sisi jalan, baruka kĂ©nĂ©h jeung kaitung ramĂ©. Malah aya sawatara urang nu ngajaranteng sisi jalan, awĂ©wĂ© atawa lalaki. Hanjakalna kuring teu hayang eureun, boh sakadar tumanya, komo ngadon milu reureuh mah. Tonggoy baĂ© nyurung motor, api-api teu titĂ©n ka sabudeureun jalan anu keur disorang. Karasa ramo-ramo Ratna beuki pageuh muntang kana cangkĂ©ng.

            “Nuju rarusuh, A?” aya nu pangangguran tumanya. Najan henteu ditĂ©mbalan, tapi karĂ©rĂ©t ku juru panon, nu nanya tĂ©h tangtungan hiji wanoja camperenik, kalayan pakĂ©anana papalimpang pisan jeung Ratna.

            “Tos, teu kedah dilayanan, A...” Ratna ngaharĂ©wos. Sakedapan ramona leupas tina cangkĂ©ng, menerkeun tiungna.

            “Har... na atuh kawas kana domba baĂ©, mani ditungtun sagala!” Ă©ta mah sora lalaki, disusul ku tingcakakakna sakur nu keur nalangkring di hareupeun warung.

            “His, kan takut leupas, belum dijinakkan...”

“Mending kantunkeun baĂ©, NĂ©ng! Mangga ka dieu heula geura, seueur leueuteun di lebet mah. Tapi... husus kanggo EnĂ©ng wungkul nyalira!” aya nu mairan deui, masih kĂ©nĂ©h balad-baladna nu bieu sigana mah.

            “Sumangga bilih badĂ© ditambal, candak baĂ© ka dieu! Sawios teu kedah mayar, nambal nu geulis mah!”

            SuĂ©r, NĂ©ng, tapi ditambal Ă©tana... ha ha ha...!”

            “Karunya teuing rahayat urang! BBM naĂ©k, motor ogĂ© didarorong...”

            Aya nu nyĂ©ak dina dada kuring. Amarah motah nu pamohalan bedah, ambek kapegung. Dina maksakeun ngalawanan ogĂ©, da geus kairong moal nguntup. Dasar tukang ngublag wungkul! Ungkluk malulu! Teu bikangna, teu jaluna, saruana pisan pikaresepeun peureup! Mangkeluk bejad wungkul!

            Astaghfirullohal’adziim...” Ratna ngagerendeng basa ngadĂ©ngĂ© nu nyorowok rada harus. Kekecapan anu teu uni tur matak nyigeung. Sakedapan ramo-ramo Ratna ogĂ© leupas deui tina cangkĂ©ng, dipakĂ© ngusap beungeut.

            Teuing sabaraha puluh panon nu eunteup ka kuring jeung Ratna. Panon lalaki nu hanaang ku wanoja jeung panon wanoja nu kokoro ku eusi pĂ©sak.

            “Wartosna mah ieu tĂ©h kantos didĂ©mo ku masarakat, malah aya sababaraha
warung anu diduruk. Tapi duka kumaha, ayeuna kalah langkung maraceuh...” pokna Ratna, rada halon.

            “Kedah dibom pantesna ogĂ©!”  najan kajurung amarah nu mingkin rosa, tapi sora kuring leuwih halon batan Ratna.

            “A, punten nya Ratna, manawi tĂ©h moal...”

            “Teu nanaon, Rat, da atos ieuh ayeuna mah. Solusina sanĂ©s hanjakal, tapi
milarian tukang tambal,” kuring nĂ©mpas Ratna, da geus kabaca rĂ©k ka lebah mana lĂ©okna caritaan Ratna. Enya, da puguh sanajan ngarasa kaduhung atawa hanjakal ogĂ©, moal aya gunana ieuh.

            Sajeroning nyepeng setang motor, bet kasawang deui basa tadi beurang, munggaran ngaranggeum ramo-ramo Ratna di Terminal Leuwi Panjang. Barang jrut turun tina beus, Ratna langsung dipapag binarung rasa bungah. Cacak mun lain di terminal, mani geus hayang ngarangkul jeung ngagalĂ©ntoran, nyacapkeun rasa sono nu geus sakitu lilana amuk-amukan dina dada.

            “A, pasti kesel ngantosan Ratna nya?” kecap Ă©ta pisan anu munggaran dikedalkeunana. Teu robah, angger baĂ© palebah nikukurna tĂ©h.

            “Henteu...” tĂ©mbal tĂ©h, teu hayang kapapanjangan.  Padahal ari nyaritakeun kesel mah, tangtu baĂ© leuwih ti kesel. Jempol ogĂ© mani geus cangkeul, urut mencĂ©tan keypad handphone. Teuing sabaraha kali, kuring ngirim SMS (Short Messages Service) anu unina: “Tos dugi ka mana, Rat?” Padahal sanajan teu hayoh baĂ© di-SMS  ogĂ©, asa moal matak mugagkeun lalampahan Ratna ka Bandung.

            “A, ari itu saha? Naha siga nu ningalikeun baĂ© ka aa?” tanya Ratna bari ngarĂ©rĂ©t ka hiji lalaki nu keur nyarandĂ© kana tonggong beus.

Gebeg, jantung ratug tutunggulan. Atra katingali, hiji lalaki jangkung luhur simbar dada, sakujur awakna pinuh ku tato. Enya baé manéhna téh siga anu keur nyidik-nyidik kuring. Kacida wanohna ka manéhna, da puguh kungsi sagulung-sagalang. Kilang kitu, lain hartina sosobatan. Malah sabalikna ti éta, ceuceub, rujit, geuleuh, teu hayang neuleu-neuleu acan.

            Inggis kaburu ingeteun, kuring buru-buru nungtun Ratna, muru ka tempat parkir.  

Lumayan, tos tiasa ngiridit motor ayeuna mah...” cekĂ©ng tĂ©h, ngarasa reueus jeung agul bisa nĂ©mbongkeun motor weuteuh ka Ratna. Leuwih reueus deui, sanggeus Ratna diuk dina jok motor, diboncĂ©ng kalawan leungeun Ratna muntang pageuh naker. Taya deui anu dituju, iwal ti imah kontrakan.

            Basa motor geus anjog ka pakarangan, teu wudu Ratna siga nu hĂ©meng. Malah bangun cangcaya upama kuring matuh di hiji imah anu perenahna di wewengkon komplĂ©k Ă©lit.

            “Bumi Aa ieu tĂ©h?”

            “Nu saha deui atuh. Hayu ka lebet...!” tĂ©mbal tĂ©h, kapaksa ngabohong, keur ngayakinkeun Ratna yĂ©n kuring ayeuna, geus lain kuring baheula.

            “HĂ©bat Aa...”

            “Sumuhun, tapi sadayana ogĂ© nu urang duaan, Rat. Apan Ratna tĂ©h bojo Aa!”

            “Aa...” teu kebat nyaritana, da lawang sorana kaburu dipengpekan. Regeyeng dipangku, blus ka jero kamar. Panto kamar diantep sina muka, ngemplong taya hahalang; Teu bĂ©da jeung kaayaan kuring jeung Ratna, sawatara kedapan ti harita. Cacap rasa sono nu lawas nganteng mĂ©h saban mangsa, sabada leuwih ti opat taun nganti-nganti mangsana olĂ©ng pangantĂ©n.

            Pamohalan ilang tina tungtung sawangan. Kajadian opat taun kaliwat, bet narĂ©mbongan deui. Harita, basa kuring jeung Ratna unggah ka balĂ© nyungcung, teu sirikna ubyag salembur Buni Ayu. Hajat gedĂ©an, kalayan direuah-reuah ku tatanggapan kasenian wayang golĂ©k, dalang petingan. Rarancangna mah tangtu baĂ© baris lumangsung sapeuting jeput. Hanjakal pisan, kakara ogĂ© nyedek ka wanci sareureuh kolot, pintonan wayang golĂ©k kudu dieureunkeun. Lain aya pasualan nu patali jeung wayang golĂ©k, tapi ninggang apes diri kuring. Wiwirang di kolong catang!

            Kuring dipapagkeun ku Briptu Tisna Ramdani, pulisi rĂ©sĂ©rse kriminal. Geunjleungna kasus kuring, bisa ngĂ©lĂ©hkeun gĂ©hgĂ©rna palagan bratayuda dina carita wayang golĂ©k. Peuting pangantĂ©nan kuring, sakaligus minangka peuting kabokĂ©rna rupaning rusiah kuring. Ratna jeung kulawargana mĂ©h cangcaya, upama kuring tĂ©h taya lian... gegedug bangsat handphone.

            Deudeuh teuing, Ratna. Kuring geus nguciwakeun tur ngawiwirang manĂ©hna. Tapi kuring ogĂ© apan leuwih deudeuh teuing, tacan kaburu nyorang mangsa pangantĂ©nan. Peuting nu disawang baris pinuh kaĂ©ndahan tĂ©h, antukna kalah ngawiru kidung kulawu. Cindekna kuring didakwa ku pasal 363 KUHP, ngeunaan pencurian dengan pemberatan. Narima atawa teu narima, kapaksa kudu unggeuk, basa hakim monis pikeun ngabĂ©rok kuring salila lima taun.                           

            Rumpaka lagu Dalam TĂ©mbok Derita, teu mĂ©ncog jeung anu kasorang ku kuring salila di pangbĂ©rokan. Malah leuwih tunggara, basa bulan kahiji Ratna jeung bapana ngabesuk kuring. Lain, lain rĂ©k ngalongok dibarung simpay katineung. Bapana Ratna tĂ©h maksa, sangkan kuring ngaragragkeun talak tilu. Demi Ratna, teu bisa kukumaha deui, teu wasa ngalawan ka kolot, sanajan kiceup deudeuh masih natrat dina juru panonna. Kuring yakin, Ratna masih gedĂ© duriat ka kuring. Perkara Ă©ta pisan anu jadi kakuatan dina diri.

Karasa pisan pait peuheurna disengker jaruji beusi. Utamana mah dina nyanghareupan kacodékaan Si Gopar, batur di pangbérokan. Si éta mah jailna moal aya dua, pikasebeleun, pikaijideun. Asa aing pangjagona. Asa aing pangpinuhna tato. Tapi kuring satékah-polah sabar. Teu anéh upama salila di pangbérokan, kalakuan kuring dianggap hadé. Ku ayana kitu, kuring meunang rémisi, hukuman dikurangan sataun.

*

“Nuhun pisan, Mang...” cekĂ©ng tĂ©h bari ngasongkeun duit lambaran sapuluh rĂ©wu.

            “Sami-sami, Pa. Emh... engkĂ© deui mah upami bocor tĂ©h, parios heula banna, bilih aya pakuan deui. Cabut wĂ© heula pakuna, supados ban lebetna henteu rangsak...” tĂ©mbalna bari tuluy mĂ©rĂ©san parabot paranti tambal.

            “Hayu, Rat!” cekĂ©ng tĂ©h bari ngalacat kana motor. CĂ©kĂ©kĂ©s, motor di-start.

            Teu talangkĂ© deui, Ratna ogĂ© ngalacat kana jok motor. Barang rĂ©k ngoper kana gigi hiji, tukang tambal ban ngageroan rada harus,  “AĂ©h, itu HP bapa kakantun!” kitu pokna bari nunjuk kana korsi dipan. Enya baĂ©, handphone kuring ngagolĂ©r. Poho, henteu dipĂ©sakan deui, urut bieu nga-SMS ka barudak nu isukan bagĂ©an ngajaga counter.

“Punten, pangnyandakkeun, Mang!” cekĂ©ng tĂ©h bari ngodok duit sarĂ©wu pĂ©rak. Anu dititah, teu talangkĂ© deui harita kĂ©nĂ©h cengkat, mangnyokotkeun handphone.  Minangka buruh ngabĂ©jaan jeung mangnyokotkeun handphone, duit anu sarĂ©wu pĂ©rak tĂ©h dibikeun ka tukang tambal. Mimitina mah nampik, tapi ari dipaksa mah teu burung ditarima.

Sanggeus mésakan handphone, tuluy baé ngabiur. Tina gigi hiji, dioper kana gigi dua, tilu, jeung opat. Motor beuki nyemprung muru ka Cianjur. Ratna muntang kana cangkéng, pageuh naker.

            “BadĂ© dugi ka mana dijajapkeunana?”

            “Lungsur di pangkalan ojĂ©g Cipeuyeum baĂ©, A!”

            “Naha? Naha henteu sakantenan di pangkalan ojĂ©g Buni Ayu?”

            “A, di dinya mah seueur ojĂ©g nu kenaleun ka Kang Yusuf!”

            Motor beuki nyebrut, meulah mongklĂ©ngna peuting. Ratna tipepereket nangkeup kuring. Rajamandala jeung sasak Citarum, geus kaliwat sakotĂ©pat.***


Ranggon Panyileukan, 26 Rajab 1426 Hijriyah


0/Post a Comment/Comments

Previous Post Next Post