 |
| Seni Badéng, Désa Sanding, Malangbong, Kabupatén Garut. |
Ku M Sudama Dipawikarta, M.Ag (Ustad Sosmed)
Bismillahirrohmannirrohiim
Assalammu’alaikum wr.wb
Alhamdulillahirobbil’alamiin
Wassolatu wassalammu ‘alaa asrofil ‘amdiyaa i walmursaliin
Wa’alaa aalihii wasohbihii ajma’iin
Amma ba’du
Allohumma robbis rohli sodri
wayasirli amri
Wahlul ukdatammillisaani yapqohu qouli
Robbi zidnii ilmawwarzuknii fahman
Amiin yaa robbal ‘alamiin
SUGRINING puji sinareng syukur ka Alloh SWT, anu parantos maparin rohmat sareng magfiroh ka urang sadaya, dugi ka dina danget ieu urang tiasa kempel ngariung dina kabingahan.
Sholawat miwah salam, pamugi didugikeun ka jungjunan urang, Nabi Muhammad SAW. Teu hilap ka para kulawargana, kadang baraya, para sohabat, para tabi’in, para kaum muslimin wal muslimah anu satia; anu tuhu kana ajaranana tug dugi ka ahir jaman. Amiin yaa robbal ‘alamiin.
Para hadirin kaum muslimin wal muslimah, anu ku simkuring dipihormat,
Bingah anu taya papadana, wiréh dina dinten ieu, simkuring kabiruyungan nganjang ka wewengkon Garut. Utamina mah simkuring téh tos kagémbang ku salahsahiji kasenian buhun anu kakoncara di Tatar Garut. Taya sanés, namina téh seni badéng, anu écésna di désa Sanding, Malangbong, Kabupatén Garut.
Sawatara waktos kapengker, simkuring kaleresan nongton pintonan seni badéng dina acara Paméran Buku Bandung 2005. Aya di antara rumpaka tembang, anu dugi ka kiwari teu weléh émut baé. Éstuning dadangueun téh da sanés bohong atuh. Malah teu karaos, sakapeung mah simkuring sok hahariringan nyalira:
“Kiai, Dagoan Kuring, Kuring rék nuturkeun pandeuri...”
(haleuang ieu, dibelukkeun, gampil)
Kitu unina rumpaka seni badéng, anu teu weléh kakuping baé ku simkuring. Tangtos baé upami ditilik tina jumlah kekecapanna mah, éstuning kacida pondok dibandingkeun sareng lagu Mawar Bodas mah.
Para hadirin kaum muslimin wal muslimah, anu ku simkuring dipihormat,
Upama neuleuman rumpaka anu nembé dihaleuangkeun ku suanten simkuring anu sakitu merduna, tangtos tiasa kagambar kalayan écés, yén tangtungan Kiai téh minangka hiji tangtungan anu ketak sareng paripolahna loyog dijadikeun tuladan dina kahirupan.
Anu teu kirang penting ogé, éta rumapaka téh sakaligus nuduhkkeun yén kasenian Sunda buhun, kacida raket patalina sareng agama Islam. Basa simkuring maluruh kasangtukang seni badéng, tétéla éta kasenian téh henteu tiasa dipisahkeun sareng kalumangsungan sajarah syiar Islam, hususna di Tatar Sunda.
Seni buhun, hususna Seni Badéng minangka salah sahiji média alternatip anu dianggap éféktip kanggo si’ar Islam mangsa kapungkur. Nu kieu rupina, anu dimaksad maca ajaran Islam ngalangkungan nalar lokal Sunda, nyatana basa sareng kasenian anu dianggap hirup sareng langkung dipikawanoh ku masarakat Sunda, mangsa kapungkur.
Para hadirin kaum muslimin wal muslimah, anu ku simkuring dipihormat,
Hatur punten anu kasuhun, wiréh ayeuna simkuring badé nganjang heula ka Cirebon, sakedap wé. Kanggo babandingan wungkul ieu mah:
Sunan Gunung Djati atanapi Syarif Hidayatulloh, masihan warna sanés kana seni budaya Sunda, kanggo nyebarkeun agama Islam. Gamelan anu katelah skatén, mangrupi wanda seni Sunda, tutungkusan Sunan Gunung Djati.
Kalebet upacara Panjang Jimat, anu dugi ka kiwari masih kénéh dimumulé, minangka gambaran tina maca ajaran Islam ngalangkungan nalar lokal. Upacara Panjang Jimat, taya béntenna sareng muludan, pikeun miéling babarna Nabi Muhammad SAW, anu tangtos digelarna ogé, saban kaping 12 Rabiul Awal.
Para hadirin kaum muslimin wal muslimah, anu ku simkuring dipihormat,
Naha para ulama, ti jaman kapungkur aya kereteg, malih bari prakna, pikeun syi’ar Islam ngagunakeun média budaya Sunda? Tangtos aya alesanana. Iwal ti budaya Sunda langkung caket sareng kahiurupan masarakat, katambih Gusti Alloh ogé saleresna maréntah sangkan manusa micinta budayana séwang-séwangan, anu henteu ngarempak ajaran Islam.
Hayu urang ngalenyepan Al-Qur’an, surat Al-Hujuraat, ayat 13:
Anu hartosna:
“Héy manusa, satemenna Kami nyiptakeun anjeun ti antara lalaki jeung awéwé, sarta ngajadikeun anjeun ti rupaning bangsa jeung rupaning sélér, sangkan anjeun silih pikawanoh. Satemenna jalma pangmulyana di antara aranjeun mungguhing Alloh, nyatana jalma nu taqwa di antara aranjeun. Satemenna Alloh Maha Uninga sareng Maha Mikawanoh”
Écés tur jéntré, yén ngamumulé bangsa sareng sélér téh kacida pentingna, sangkan silih pikawanoh téa. Ku margi urang sadaya lahir di tatar Sunda, hartosna urang mah kedah miara atanapi ngamumulé naon rupa nu nyampak di tatar Sunda, di antarana miara budaya Sunda.
Di antara tujuh unsur kabudayaan Sunda, naon baé nu kiwari masih karaos dangiangna? Sanggem simkuring mah ukur basa-na.
Para hadirin kaum muslimin wal muslimah, anu ku simkuring dipihormat,
Ayeuna simkuring wangsul deui ka Garut,
Kiai, dagoan kuring, kuring rék nuturkeun pandeuri (ulah dihaleuangkeun, tapi diucapkeun sing tandes)
Karampa, aya hiji pangakuan yén tangtungan Kiai mémang kanggo “dituturkeun”. Patalina, tangtos baé baé pikeun muru kana ahlakul karimah, kalayan nebihan ahlakul madmumah.
Para Kiai –kalebet para santri—mémang tos ti béh ditu ngalaksanakeun dakwah syi’ar Islam ngalangkungan seni Sunda atanapi basa Sunda. Contona mah pupujian dina ngeusi waktos antara adzan jeung qomat. Upami diteuleuman kalawan daria, pupujian anu dihaleuangkeun téh tiasa dikatégorikeun kana wanda saléndro, pélog, madenda (nyorog), sareng sajabina.
Hayu geura, urang cobian dipélogkeun:
Éling-éling umat muslimin muslimah
Hayu urang berjama’ah solat subuh
Éstu kawajiban urang keur di dunya
Kanggo pibekeleun urang jaga di akhérat…
Para hadirin kaum muslimin wal muslimah, anu ku simkuring dipihormat,
Puluhan atanapi tiasa janten ratusan pupujian tos didamel ku kréativitas para ajengan atanapi para santri.
Malah dina abad ke-20 mah, masih seueur wawacan anu populér kalayan mibanda latar carita Islam, sapertos Wawacan Ahmad Muhamad, Wawacan Ambiya, wawacan Nabi Paras, Wawacan Samaun, sareng sajabina.
Ku ayana kitu, taya lepatna , malih kacida saéna upama kiwari urang ogé neraskeun tapak lacak para sesepuh jaman kapungkur. Hayu syi’ar Islam ngalangkungan budaya Sunda!
Sakitu anu kapihatur. Neda agung cukup lumur jembar pangapunten tina sagala rupi kalepatan; Bilih aya catur nu teu kaukur, bilih aya basa nu teu karéka.
Dipungkas baé ku do’a sapu jagat:
Robbana aatinaa pidunya hasanah
Wafil akhiroti hasanah waqina adza bannar
Billahi fi sabillil haq
Wassalammu’alaikum wr.wb
Komentar